Wanneer we het hebben over persoonlijke groei, mentale gezondheid en emotionele heling, zijn er twee veelvoorkomende benaderingen: de mindset-aanpak (top-down) en de emotionele aanpak (bottom-up). Vroeger was ik ervan overtuigd dat als ik mijn gedachten kon veranderen, mijn emoties vanzelf zouden volgen. Dat is wat men noemt een top-down benadering, waarbij je begint met het veranderen van je gedachten om je emoties te beïnvloeden.
Maar door mijn eigen reis en ervaring heb ik geleerd dat trauma, pijn en emotionele blokkades zich niet laten beredeneren. Trauma zit diep in het lichaam, in het zenuwstelsel, en kan niet simpelweg worden genezen door anders te denken. Het moet worden gevoeld, doorleefd, en van daaruit geheeld. Dit is wat men noemt een bottom-up benadering, waarbij je begint met je emotionele toestand en je lichaam, en van daaruit ruimte creëert voor verandering in je gedachten en overtuigingen.
Van boven naar beneden: De mindset-aanpak
De mindset-aanpak is populair in veel coaching- en zelfhulpstrategieën. Het idee is simpel: verander je gedachten, en je verandert je leven. Het klinkt logisch, toch? Als je positief denkt, krijg je positieve resultaten. Deze benadering leert je affirmaties te gebruiken, zoals “Ik ben goed genoeg” of “Ik ben het waard”. Door deze herhaaldelijk te zeggen, zouden je gedachten moeten verschuiven en zou je je uiteindelijk beter moeten voelen.
Maar wat als dat niet werkt? Wat als je keer op keer jezelf vertelt dat je het waard bent, maar je voelt nog steeds die onderliggende onzekerheid of onrust? Veel mensen, waaronder ikzelf, liepen vast in deze aanpak omdat het alleen de oppervlakte aanraakt – je gedachten. Het pakt niet de dieperliggende emoties aan die vaak aan onze overtuigingen ten grondslag liggen.
Van beneden naar boven: De emotionele aanpak
Dit is waar de emotionele aanpak in beeld komt. Trauma, pijn en emotionele wonden zitten opgeslagen in ons lichaam, niet in onze gedachten. Je zenuwstelsel reageert niet op woorden of gedachten, maar op sensaties en gevoelens. Wanneer je bijvoorbeeld gevoelens van onwaardigheid hebt, zoals “ik ben niet goed genoeg”, reageert je lichaam daarop met stress, spanning of zelfs pijn. Dit zijn diepe emoties die je niet kunt wegdenken.
In mijn ervaring werkt de bottom-up aanpak veel effectiever. Dit betekent dat ik eerst werk aan het kalmeren van mijn zenuwstelsel, het voelen en reguleren van mijn emoties. Zodra ik mezelf in een staat van ontspanning en veiligheid heb gebracht, merk ik dat mijn gedachten als vanzelf veranderen. Het is dan niet meer nodig om mezelf te forceren anders te denken, de rust die ik in mijn lichaam voel, creëert ruimte voor meer positieve of zelfs neutrale gedachten.
Waarom trauma voelen zo belangrijk is
Een van de grootste inzichten die ik heb opgedaan, is dat trauma niet opgelost kan worden door te denken. Het is belangrijk om de emoties die gekoppeld zijn aan dat trauma te erkennen en te doorvoelen. Dit kan schaamte, angst, verdriet of boosheid zijn. Vaak zijn dit gevoelens die we hebben geleerd te onderdrukken of te negeren. Maar als je de tijd neemt om deze gevoelens te observeren en toe te laten, geef je jezelf de kans om ze te helen.
Een krachtige oefening die ik regelmatig gebruik, is simpelweg ademhalen en inchecken bij mezelf. Waar voel ik spanning in mijn lichaam? Welke emoties komen er naar boven? Door hier de tijd voor te nemen en met compassie naar jezelf te kijken, geef je je zenuwstelsel de ruimte om te kalmeren. Je brengt je lichaam van een staat van overleven naar een staat van veiligheid. Vanuit die plek ontstaat er automatisch ruimte voor een nieuw zelfbeeld.
Het herontdekken van je waarde
Veel overtuigingen zoals “ik ben niet goed genoeg” of “ik ben het niet waard” komen voort uit onze kindertijd. We hebben situaties meegemaakt waarin we ons niet geliefd of niet gezien voelden, en die gevoelens nemen we vaak mee naar ons volwassen leven. Door met je emoties te werken en je innerlijke kind te ondersteunen, kun je beginnen met het herstellen van die oude wonden. Je kunt jezelf de steun, liefde en bevestiging geven die je toen nodig had.
Naarmate je deze wonden heelt, zul je merken dat je zelfbeeld verschuift. Je gaat niet alleen anders denken over jezelf, je gaat je ook anders voelen. Het gevoel dat je het waard bent, dat je goed genoeg bent, begint niet bij je gedachten, maar bij het helen van de emoties die je tegenhouden om dat te geloven. Wanneer je innerlijk werk doet, gaat je lichaam vanzelf over in een staat waarin positieve gedachten en gevoelens kunnen ontstaan, zonder dat je jezelf constant hoeft te overtuigen.
Welke aanpak kies jij?
Dus, wat kies jij? Werk je liever vanuit je gedachten, met de top-down mindset-aanpak, of geef je de voorkeur aan een diepere emotionele benadering, van bottom-up? Voor mij heeft het werken met mijn emoties en zenuwstelsel de grootste verandering gebracht. Niet alleen in hoe ik me voel, maar ook in hoe ik met mezelf omga. Door te beginnen met mijn emoties en het kalmeren van mijn lichaam, heb ik ruimte gecreëerd voor echte innerlijke rust en positieve veranderingen.
