Het Belang van een Gezond Zenuwstelsel: Trauma, Stress en Onze Overlevingsreacties
In de hedendaagse samenleving kampt meer dan de helft van ons met chronische aandoeningen zoals hoge bloeddruk of auto-immuunziekten. Bovendien nemen gevallen van angst, depressie, PTSS en verslaving toe. Maar waarom is dit zo? De oorzaken van deze problemen kunnen vaak worden herleid tot trauma, nadelige jeugdervaringen, chronische stress en uiteindelijk een verstoorde werking van het autonome zenuwstelsel (Autonomic Nervous System, afgekort ANS).
Het Autonome Zenuwstelsel
Het autonome zenuwstelsel (ANS) reguleert talloze automatische functies in ons lichaam, zoals hartslag, spijsvertering en lichaamstemperatuur. Daarnaast speelt het een essentiële rol in onze overlevings- en stressrespons, waardoor we kunnen reageren op gevaarlijke situaties. Het ANS functioneert als een ingebouwd detectiesysteem, dat voortdurend onze omgeving aftast op signalen van veiligheid en gevaar.
De Drie Responsen van het ANS
Het ANS kan in drie algemene toestanden verkeren:
- Veilig (Safe): In deze toestand voelen we ons kalm, ontspannen en verbonden met anderen om ons heen.
- Gemobiliseerd (Mobilized): Wanneer het ANS gevaar detecteert, stuurt het signalen om onze hartslag en ademhaling te versnellen, adrenaline en cortisol vrij te geven, en het bloed naar onze spieren te sturen zodat we de dreiging kunnen aanpakken. Dit is onze vecht-/vluchtreactie.
- Geïmmobiliseerd (Immobilized): Als het ANS waarneemt dat het gevaar te groot is om te bestrijden of te ontvluchten, schakelt het ons uit. Onze hartslag, bloeddruk en lichaamstemperatuur dalen, en ons lichaam produceert pijnstillende endorfines. Dit is onze bevriesreactie.
De Invloed van Trauma en Chronische Stress
Wanneer we trauma en chronische stress ervaren, kan het ANS zijn gezonde, gereguleerde en veerkrachtige werking verliezen, waardoor we vast komen te zitten in overlevingstoestanden. Wat ooit een gezellig samenzijn was, kan dan beangstigend worden; een eenvoudige vergadering op het werk kan bedreigend aanvoelen.
Het Effect van Trauma op het Lichaam
Trauma kan ook langdurige fysieke en emotionele symptomen veroorzaken, die worden veroorzaakt door een chronisch ontregeld ANS. Het ANS richt zich dan vooral op het omgaan met vermeende dreigingen, waardoor het de taken verwaarloost die ons gezond, gelukkig en florerend houden.
Verbinding met Anderen en Genezing
Onze jeugdervaringen kunnen onze mogelijkheid om contact te maken met anderen beïnvloeden. Als kind is onze hoogste prioriteit om ons te hechten aan verzorgers. Als de mensen die verantwoordelijk zijn voor onze veiligheid niet veilig zijn en we constant in onveilige situaties leven, ontwikkelt het ANS zich niet goed. Het vermogen van het ANS om te beoordelen wat veilig is en wat niet, raakt verstoord. Hierdoor kunnen we als volwassenen vaak onbewust pogingen van anderen om contact te maken afwijzen, zelfs als we diep van binnen verlangen naar intimiteit en verbinding.
Herstel van het ANS
Gelukkig kunnen we het ANS opnieuw trainen om zich weer veilig te voelen. Dit wordt het beste bereikt met hulp van anderen. We spiegelen automatisch de overlevingsreacties van de mensen om ons heen. Dit noemen we co-regulatie. Het is van essentieel belang om te verbinden met anderen die veilig, afgestemd en aanwezig zijn om een gezond ANS te herstellen.
Het Belang van Genezing van Trauma
Het begrijpen van hoe onze zenuwstelselstaten ons gedrag sturen, kan ons helpen gelukkiger, gezonder en empathischer te worden. Als samenleving worden we geconfronteerd met een epidemie van sociale problemen die geworteld zijn in trauma. Door het werk te verrichten om vroegere trauma’s te helen en gezonde, gereguleerde zenuwstelsels op te bouwen als individuen, families en gemeenschappen, kunnen we de vicieuze cirkels doorbreken die onze grootste uitdagingen blijven versterken en een veiligere, levendigere en meer verbonden wereld creëren.
Conclusie
Het autonome zenuwstelsel speelt een cruciale rol in ons welzijn en ons vermogen om met stress en trauma om te gaan. Een gezond en gereguleerd ANS stelt ons in staat om flexibel en veerkrachtig te reageren op uitdagingen, terwijl een ontregeld ANS ons vast kan houden in overlevingsreacties. Gelukkig is het mogelijk om het ANS te herstellen en te genezen van trauma, en het belang van verbinding met anderen in dit proces is essentieel. Door te werken aan individueel, familiair en gemeenschappelijk niveau, kunnen we een positieve verandering bewerkstelligen en een meer veilige, gezonde en empathische wereld creëren.
Begrijp hoe het autonome zenuwstelsel werkt en ontdek de impact van trauma en stress in ons dagelijks leven in deze verhelderende video:
Als we ons bewust worden van hoe ons autonome zenuwstelsel reageert op trauma en stress, kunnen we actief werken aan het herstellen van veerkracht en welzijn. Laten we samen streven naar een gezonder, evenwichtiger leven, waarbij we co-regulatie en verbinding met anderen omarmen als krachtige middelen voor herstel.
Samen kunnen we een positieve impact creëren, niet alleen op ons eigen leven, maar ook op de levens van anderen om ons heen.
